دمنوش‌هایی با طبع معتدل، دمنوش‌های مزاج گرم و دمنوش‌های با مزاج سرد که برای تقویت سیستم ایمنی و اعصاب و سایر بیماری‌ها مفیدند.
دمنوش‌های گیاهی، از میوه‌های خشک، گل‌ها و ادویه‌ها بدست می‌آید و مصرف می‌شود. این بدان معناست که دمنوش‌های گیاهی، می‌توانند طیف وسیعی از طعم‌ها را داشته باشند و گزینه مناسبی برای نوشیدنی‌های سرد و گرم به حساب می‌آیند.
دمنوش به نوشیدنی گفته می‌شود که از دم کشیدن گیاهان دارویی در آب جوش به دست می‌آید.دمنوش‌ها انواع بسیار زیاد و خواص متفاوتی دارند که در زیر این متن به چند مورد عمومی از این دمنوش‌ها اشاره می‌کنیم.
1️- دمنوش به سیب:
چای به‌سیب با مزاجی معتدل و رو به گرمی، بی‌ضررترین نوشیدنی گرم است که می‌توان آن را جایگزین چای کرده و هر روز مصرف کرد.
چای سیب یکی از بهترین نوشیدنی‌ها است که می‌تواند عملکرد باکتری‌های مفید را تقویت کرده و در بدن از آنها حمایت میکند. همچنین چای سیب متابولیسم سیستم گوارشی را نیز بهبود داده و باکتری‌های مفید سیستم گوارشی را نیز تقویت میکند. باکتری‌های مفید می‌توانند سموم غذایی را از بدن انسان حذف کرده و عملکرد روده‌ها را نیز بهبود بخشیده و یبوست را از بین ببرد. این دمنوش با پاکسازی بدن و سم زدایی کمک شایانی به سلامت بدن میکند.
سایر خواص چای به سیب: جلوگیری از سرطان، کمک به افزایش مقاومت بدن و سیستم ایمنی، کمک به درمان کم‌خونی انرژی‌زای طبیعی، آرام‌بخش، تقویت سیستم ایمنی بدن، دوست کلیه، ملین، سرشار از ویتامین‌ها و املاح معدنی، مولد و تصفیه‌کننده خون و سم زدایی، مناسب برای ضعف اعصاب و کم خوابی، تقویت استخوان‌ها، موثر در سلامت پوست و مو، شادابی پوست صورت، بهبود رماتیسم و آرتروز و نقرس، مناسب برای زنان باردار و کمک به کاهش حالت تهوع در ایام بارداری و... .
2- دمنوش گل سرخ (گل محمدی)
دمنوش گل سرخ طبیعت معتدل تا کمی سرد و خشک دارد. برای تهیه آن یک فنجان گل محمدی تازه یا خشک شده را داخل قوری بریزید و سه فنجان آب گرم به آن اضافه کنید. ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. بهترین زمان برای نوشیدن این دمنوش ۱ الی ۲ ساعت قبل از غذاست.
دمنوش گل سرخ تقویت کننده ریه‌هاست و مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها را افزایش میدهد، بنابراین این دمنوش برای افرادی که بدن ضعیفی دارند و به سرعت بیمار می‌شوند مفید است. گل سرخ ملین است و افرادی که به یبوست دچار شده‌اند، می‌توانند از این دمنوش برای درمان استفاده کنند. دمنوش گل سرخ به رفع بوی بد دهان و نفخ معده کمک میکند.
3- دمنوش بابونه:
دمنوش بابونه طبیعت معتدل دارد و در بابونه های صحرایی به سمت گرم و خشک است.
ضد بلغم و صفرا و آرام بخش اعصاب، به ویژه اعصاب معده و روده و مقوی آنها و شستشو دهنده بسیارقوی کلیه ها و تقویت کننده کلی سیستم عصبی است و علاوه بر آن، ضد تب، ضد انگل، ضد یبوست و اشتها آور است.
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف دمنوش بابونه باعث کاهش خونریزی‌های دوران قاعدگی می‌شود. همچنین به‌دلیل دارا بودن خواصی شبیه به هورمون‌های زنانه، مصرف آن در فاصله بین دو دوره قاعدگی، می‌تواند باعث تنظیم شدن قاعدگی‌های نامنظم شود.
4- دمنوش عناب
دمنوش عناب یکی دیگر از انواع دمنوش با طبع سرد است. عناب طعم شیرینی دارد و به نام خرمای چینی یا خرمای قرمز هم شناخته می‌شود. طبع این میوه معتدل و مرطوب است، اما ابوعلی سینا اعتقاد دارد طبع آن کمی سرد است. برای تهیه دمنوش عناب چند عدد عناب را شسته و در آب بخیسانید. سپس هسته آنها را درآورید و میوه‌ها را خرد کنید. عناب را داخل قوری بریزید و مقدرای آب جوش به آن اضافه کنید. ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. دمنوش عناب طعم شیرینی دارد و نیاز به شیرین کردن این دمنوش نیست. برای طعم بهتر میتوانید کمی آب لیمو به آن اضافه کنید.
مصلح: در طب سنتی کشمش، عسل و مویز به عنوان مصلح عناب معرفی شده‌اند.
مصرف عناب حرارت بدن را کاهش میدهد و تب بر است. براساس طب سنتی نوشیدن دمنوش عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی و انواع گلودرد مفید است. نوشیدن عناب به رفع استرس، اظطراب و بی‌خوابی کمک میکند.
5- دمنوش چای ترش
چای ترش یا چای قرمز یکی دیگر از انواع دمنوش با طبع سرد است، نوشیدن این دمنوش حرارت بدن را کاهش میدهد و برای افراد گرم مزاج مفید است. برای تهیه این دمنوش ۲ قاشق چای ترش داخل قوری بریزید، سپس ۲ لیوان آب جوش به آن اضافه کنید، ۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، سپس آن را صاف کنید و همراه با عسل میل کنید.
مصلح: مواد غذایی دارای طبع گرم و عسل مصلح چای ترش هستند.
مصرف چای ترش به افراد دارای فشار خون بالا توصیه می‌شود. چای ترش خاصیت خنک کنندگی دارد ومصرف آن در فصل تابستان و بهار بدن را خنک نگه می‌دارد.چای ترش به کاهش قند خون و فشارخون در افراد دیابتی کمک میکند، اما در صورتی که این افراد از دارو‌های ضددیابت استفاده می‌کنند قبل از مصرف این دمنوش باید با پزشک مشورت کنند.
موارد منع مصرف:
افراد سرد مزاج باید از مصرف دمنوش چای ترش به خصوص در فصل‌های سرد سال اجتناب کنند.
مصرف چای ترش به دلیل تاثیر آن روی سطح استروژن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
افرادی که فشار خون پایینی دارند باید این دمنوش را از رژیم غذاییشان حذف کنند.
چای ترش ممکن است با دارو‌های ضدسرطان تداخل داشته باشد و افرادی که تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار دارند باید از مصرف این دمنوش بپرهیزند.
6- دمنوش آلبالو
طبع دمنوش آلبالو سرد و خشک است. برای تهیه این دمنوش مقداری آلبالو خشک شده یا تازه را داخل قوری بریزید و کمی آب جوش به آن اضافه کنید. قوری را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی حرارت قرار دهید تا دم بکشد. دمنوش را با قاشق هم بزنید سپس آن را صاف کنید. این دمنوش را با کمی عسل میل کنید.نوشیدن دمنوش آلبالو در فصول گرم سال عطش و تشنگی را برطرف میکند. نوشیدن این دمنوش برای افراد گرم مزاج مفید است. این دمنوش نقش موثری در از بین بردن چربی‌های شکم و پهلو دارد.
مصلح: عسل مصلح دمنوش آلبالو است و سردی آن را کاهش میدهد.
7- دمنوش گیاهی به لیمو و زیرفون:
ترکیبات: به لیمو، ۱قاشق مربا خوری و زیرفون، ۱قاشق غذاخوری.
این چای طبیعت گرم است؛ در درمان سرماخوردگی، تشنج، نقرس، دردهای سیاتیکی، غلظت خون، روماتیسم، بی خوابی‌های شبانه، میگرن، اضطراب، تپش قلب، سردرد، آسم، فشارخون و اسهال موثر است؛ همچنین این چای، تقویت کننده حافظه، شستشو دهنده کلیه و مقوی معده است.
مصرف این چای به علت دارا بودن زیرفون، برای خانم های باردار ممنوع است.
8- دمنوش گیاهی به لیمو:
چای به لیمو آرام بخش است، طبیعتی گرم دارد و مناسب برای درمان بی خوابی های شبانه، میگرن، سردرد، طپش قلب و آسم بوده؛ ضمن تقویت معده و آثار ضد نفخ، حافظه را نیز بهبود می بخشد.
به لیمو خواص درمانی فراوانی دارد. از خواص به لیمو می‌توان به مواردی مانند آرامش‌بخش، ضد نفخ، مسکن، تب بر بودن و تاثیر به لیمو در هضم غذا، رفع درد شکم، رفع تپش قلب، دل‌پیچه اشاره کرد همچنین اثرات خوبی برای معده دارد. از دیگر خواص به لیمو این است که به علت داشتن مواد مغذی و معدنی مانند کلسیم، ویتامین C، منیزیم، اسیدسیتریک و پکتین می‌تواند با انواع عفونت‌ها مبارزه کند.
یکی از مهم‌ترین خواص به لیمو این است که به لیمو یک داروی گیاهی آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده اعصاب است. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در به لیمو می‌تواند بر تعادل هورمونی در بدن تأثیر بگذارد.
به لیمو کالری بسیار کمی دارد و غنی از ترکیبات عالی است که موجب کاهش اشتها می‌شود. چای به لیمو به فرآیند سوختن چربی در بدن کمک میکند. درنتیجه لاغری و کاهش وزن سریع از دیگر خواص به لیمو است.
9- دمنوش رازیانه:
طبع رازیانه گرم و خشک است و بر اساس اصول طب سنتی، برای افرادی که مزاج سردی دارند مناسب‌تر است.
حاوی آنتی اکسیدان های مختلف و ترکیبات دیگری است که فواید بسیاری دارند. رازیانه سرشار از مجموعه ویتامین های B،A،C،D،اسید های آمینه و بسیاری از مواد مغذی دیگر است که بدون شک همه ما باید آن را در رژیم غذایی خود بگنجانیم.
از مزایای آن شامل بهبود عملکرد هضم، از بین برنده انگل های داخلی بدن،تقویت کننده و افزایش دهنده میل جنسی است و به درمان سرطان کمک میکند.کاهنده قند خون و مفید برای دیابتی است. باعث تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت چشم، درمان مشکلات دستگاه گوارش و بهبودهضم و تنظیم مناسب عملکرد هورمونی در بدن می‌شود و به درمان بیماری های تنفسی کمک می کند.
رازیانه همچنین سرشار از فیبر است که فیبر از جذب مجدد کلسترول پیشگیری کرده و شما را در برابر بیماری های قلبی محافظت می کند.رازیانه به عنوان یک منبع عالی از پتاسیم به کنترل فشار خون کمک کرده و اثرات نامطلوب سدیم را خنثی می کند. در نتیجه از فشار خون بالا و در نهایت بیماری قلبی پیشگیری خواهد کرد.
رازیانه منبع مهمی از ویتامین C است که یک آنتی اکسیدان قوی بوده و سیستم ایمنی را تقویت می کند. رازیانه همچنین حاوی سلنیوم است و می تواند تولید لنفوسیت هایT را تحریک کند.
رازیانه یکی از غذاهای حاوی فیتواستروژن است که طبق یک مطالعه، تعادل هورمونی را بهبود می بخشد و به کاهش سطح التهاب کمک خواهد کرد. رازیانه به دلیل وجود سینئول و آنتول که ماهیت خلط آور دارد و در رفع ناراحتی‌های تنفسی مانند احتقان، برونشیت و سرفه مفید است. دانه و پودر رازیانه می‌تواند به شکستن بلغم و شل شدن سریع سموم تجمع یافته در گلو و مجرای بینی برای دفع از بدن کمک کنند تا بدین ترتیب بهبودی سریع از شرایط تنفسی تضمین شود.
مصرف رازیانه در دوران بارداری و قاعدگی، همچنین خانم‌هایی که کیست سینه دارند، توصیه نمی‌شود.
10- چای کوهی
این گیاه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. چای کوهی بازکننده قولنج‌های سرد مزاج مدر بول و بازکننده عادت ماهانه در زنان و متلاشی‌کننده سنگ مجاری ادراری و صفراوی است. افراد دارای مزاج گرم از این گیاه کمتر بنوشند و یکی از خواص چای کوهی این است که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و به درمان سرماخوردگی کمک میکند. چای کوهی خلط‌آور است و در درمان برونشیت و آسم مؤثر است. دیگر خواص چای کوهی بهبود سوزش معده و زخم است. چای کوهی از اضطراب می‌کاهد و موجب خواب راحت و عمیق می‌شود.
از خواص چای کوهی می‌توانیم به مواردی مانند سلامت پوست، درمان ویروس‌ها، درمان افسردگی، پیشگیری آلزایمر، رفع بی‌خوابی، کمک به افزایش وزن، ضدعفونی مجاری ادراری، ضد درد و ورم معده، درمان کراز، تسکین درد دنبالچه، ضد سرطان، ضد کرم‌های گوارشی، درمان میگرن، درمان اسهال خونی، تقویت قوای جنسی، رفع آرتریت، رفع کم خونی و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کنیم.
زنان باردار به دلیل عوارض چای کوهی در دوران بارداری نباید از این چای استفاده کنند.
11- دمنوش گل گاوزبان
دمنوش گل گاوزبان طبع نسبتا گرم و تر دارد.دمنوش گل گاو زبان یک آرامش‌بخش طبیعی است که تاثیر به‌سزایی در کاهش استرس و تنش‌های عصبی دارد و تپش قلب را کاهش میدهد. همچنین برای سردردهای میگرنی و عصبی نیز موثر است. علت این امر وجود پتاسیم و کلسیم در ساختار این گیاه است که بر روی سیستم عصبی تاثیر مستقیم می‌گذارد. این گیاه برای جلوگیری از پرخوری‌های عصبی نیز مفید است. موجب کاهش دردهای قاعدگی و تنش‌های عصبی و خستگی قبل از شروع قاعدگی می‌شود. از دیگر خواص گل گاو زبان برای خانم‌ها، پیشگیری از تنش‌های عصبی و نوسان‌های خلقی دوران یائسگی است.گل گاو زبان برای نرمی سینه و درمان گلودرد کودکان در زمان سرماخوردگی کاربرد دارد. همچنین روغن آن برای درمان مشکلات پوستی نوزادان و کودکان مفید است. این گیاه به دلیل داشتن ویتامین‌های C و A، پتاسیم، آهن، فسفر، سدیم و منیزم به درمان انواع التهاب در بدن کمک میکند.
▫️منع مصرف برای مادران باردار و کودکان زیر دو سال
▫️مصرف مداوم بیش از یک ماه؛ مسمومیت کبدی
12- دمنوش زعفران و گلاب
طبع دمنوش زعفران گرم است و در بهبود سرماخوردگی و گلودرد نقش مهمی دارد. این دمنوش باعث تقویت حافظه می‌شود؛ و مصرف مداوم آن، از ابتلا به آلزایمر جلوگیری میکند. ادرار آور بودن این دمنوش، علاوه بره پاکسازی کلیه و مثانه در کمک به دفع سنگ کلیه نیز نقش دارد.
زعفران و گلاب هر دو نشاط آور هستند. پس طبیعی است که این دمنوش نیز دمنوشی نشاط آور، ضد اضطراب، استرس و ضد افسردگی باشد.دمنوش زعفران و گلاب اشتها آور و بهبود دهندۀ فرآیند هضم غذا است؛ و یک درمان مناسب برای یبوست به شمار می‌رود. این دمنوش، همچنین برای رفع درد و نفخ معده، و زخم معده مفید است.
از خواص زعفران، می‌توان به خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی آن اشاره کرد که برای بیماری‌های قلبی و ریوی خاصیت‌های مهمی به شمار می‌روند. دمنوش زعفران و گلاب، خون ساز است و سیستم گردش خون را بهبود می‌بخشد؛ پس برای سلامت قلب نیز مفید است. یکی دیگر از خواص آن، بهبود بیماری‌های دهانی مانند آفت و تلخی دهان است.
13- چای خرما:
این چای طبع گرم دارد. خواص چای خرما: آرام بخش، بهبود عملکرد قلب، تقویت اعصاب و حافظه، کاهش حساسیت‌های فصلی، ضد سرطان، درمان یبوست، مفید برای دستگاه گوارش و انرژی زاست.
دارای پتاسیم، منیزیم، مس، آهن، منگنز و کلسیم است.
میتوانید این چای ها را بدون شکر بنوشید یا شیرینی آنها را با کمی عسل یا شیره انگور یا شیره خرما ارگانیک تنظیم کنید. افزودن یک یا دو حلقه سیب خشک به چای در حین دم کشیدن یا جوشیدن تأثیرات سلامتی چای پاییزی را افزایش میدهد.
تأکید می‌کنیم در مصرف دمنوش‌ها افراط نکنید و حتماً مزاج و بیماری خود را در مصرف هر دمنوش مدنظر قرار دهید.
تنها دمنوشی که محدودیت مصرف ندارد و میتوانید هر روز و هر چقدر دوست داشتید استفاده کنید، دمنوش به سیب است.
در ادامه بخوانید👈 انواع دمنوش‌های مناسب فصل پاییز
منابع خارجی
- پنج فایده چای رازیانه
- گل محمدی
- چای کوهی و ارتباط آن با فعالیت های مرمزاد در دستورالعملهای طب سنتی
- فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی و ضد تکثیر گیاه به لیمو
اگر از این مقاله لذت برده‌اید یا هر یک از این دمنوش‌های گیاهی را امتحان کرده‌اید، لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و تجربه‌تان را بیان کنید!