کاربرد نفت در پزشکی، دارو سازی، آرایشی، خوراکی، پوشیدنی، ورزشی، وسایل ارتباطی. جالب است بدانید ۸۰ درصد از مواد لوازم آرایشی و بهداشتی از مشتقات نفت ساخته میشود.
نفت چیست؟
نفت خام مایعی غلیظ که در طبیعت به‌رنگ قهوه ای سوخته، سبز و سیاه یافت می شود و به عنوان منبع اصلی انرژی در جهان شناخته می شود.واژه انگلیسی نفت PETROLEUM از زبان لاتین گرفته شده و به معنای روغن سنگ است.دانشمندان معتقدند نفت از گیاهان و حیواناتی پدید آمده که قرن ها پیش، در اطراف یا در میان دریاهای گرم، زندگی می کردند. این گیاهان یا حیوانات پس از آن که مردند، در عمق دریا روی هم انباشته گردیدند. سپس با گذشت زمان، میلیون ها تن ماسه و گِل نیز روی آن ها را پوشانید. بر اثر فشار، این ماسه ها و گلها رفته رفته به سنگ تبدیل شدند و آن حیوانات و گیاهان نیز در لابلای آنها به صورت مایع سیاه رنگی در آمدند و در همان جا ذخیره شدند. از سوی دیگر، گاهی برجستگی هایی که در پوسته ی زمین آشکار می شود، کف برخی از دریاها بالا آمده، به زمین خشکی مبدل می گردند. در چنین جاها گاهی مقداری از آن مایع سیاه رنگ به بیرون رخنه می کرد و بشر را متوجه وجود نفت خام می نمود.
جدا از اینکه بیش از ۷۰ درصد نفت خام برای جابجایی و حمل و نقل تبدیل و مصرف می شود فرآورده هایی از نفت تولید می شود که شاید تا حالا از کاربرد نفت در استفاده از آنها نشنیده باشید! نفت ماده اولیه تشکیل دهنده بسیاری از محصولاتی است که ما امروزه در زندگی با آن ها سر و کار داریم،در زیر چند مورد از کاربرد های نفت خام در زندگی روزمره را گردآوری کرده ایم.
کاربردهای نفت خام در زندگی روزمره
جالب است بدانید نفت خام موارد استفاده های زیادی دارد مانند پزشکی و داروسازی، صنایع غذایی و لوازم آرایشی، تجهیزات ورزشی و حتی آلات موسیقی.
1- لوازم آرایشی و بهداشتی
شاید نمی دانستید که محصولات نفتی تا ۸۰٪ از مواد تشکیل دهنده لوازم آرایشی و بهداشتی را تشکیل می دهند. نفت به عنوان ماده اولیه برای تولید وازلین، عطر و ادکلن، رنگ مو، انواع صابون، شامپو و نرم کننده مو و رژلب استفاده می شود.
2- ماتیک (رژ لب)
بسیاری از رژهای لب با نفت ساخته می شوند. واکس پارافین ماده اصلی شکل دهنده لوله های ماتیک است و البته کارکرد روان و نرم آنها را تضمین می کند. واکس پارافین یک ماده جامد، نرم، بدون رنگ یا سفید است که از نفت خام یا ذغال سنگ مشتق می شود. البته تنها کاربرد پارافین در تولید رژلب نیست، بلکه لیست بلندبالایی از کالاهای دور و برمان از پارافین ساخته می شوند: شمعها، لفافه شکلات ها یا گلوله های پینت بال.
3- عطر و ادکلن
ظاهراً دو کار اصلی که بسیاری از ما برای خوشبو شدن بدن مان انجام می دهیم، اسپری کردن یا مالیدن سوخت های فسیلی به پوست مان است. در ساخت دئودرانت و ضد عرق نیز مانند عطر و ادکلن به طور معمول از پروپیلن گلیکول استفاده می شود. یک ماده از مشتقات نفت که راهی ارزان برای روان سازی محصولات و کاربرد راحت تر آنها است. کارخانجات تولید عطر و ادکلن اغلب اوقات از مواد شیمیایی مصنوعی و مشتقات نفت برای «تامین بوهایی ماندگار به همراه کاهش قیمت» بهره می برند. مواد نفتی همزمان با رطوبت، بوهای خوش را بر روی پوست بدن محبوس می کنند.
البته پروپیلن گلیکول را تنها در عطر نمی توان یافت در مجموعه وسیعی از محصولات از این ماده نفتی بهره می برند: ضد یخ، شامپو و رنگها برخی از کاربردهای پروپیلن گلیکول هستند. البته دقت داشته باشید این شراکت در ماده اولیه باعث نمی شود که شامپو را مناسب کاربرد به جای ضد یخ سازد یا اینکه رنگ، موهای تان را تمیز کند!
4- رنگ مو
اولین باری که رنگ موها به بازار آمدند؛ عنصر اصلی موجود در رنگ های coal tar موجب بروز واکنش‌های آلرژیک در برخی از افراد شد. در حال حاضر اکثر رنگ موها از منابع نفتی ساخته می شوند. اما سازمان غذا و داروی ایالات متحده هنوز هم آن ها را به عنوان رنگ های coal tar در نظر می گیرد. دلیل این کار این است که این رنگ ها برخی از همان ترکیبات موجود در رنگ های coal tar را دارند.
ظاهرا دو کار اصلی که بسیاری از ما برای خوشبو شدن بدن مان انجام می دهیم، اسپری کردن یا مالیدن سوخت های فسیلی به پوست مان است. در ساخت دئودرانت و ضد عرق نیز مانند عطر و ادکلن به طور معمول از پروپیلن گلیکول استفاده می شود. یک ماده از مشتقات نفت که راهی ارزان برای روان سازی محصولات و کاربرد راحت تر آنها است.
6- محصولات پاک کننده
جالب است بدانید که نفت مادهٔ اولیه تولید بسیاری از مواد شوینده و پاک کننده ها می باشد، قبل از جنگ جهانی دوم مواد شوینده از روغن های طبیعی و چربی های گیاهان و حیوانات ساخته می شد.اگر به لیست مواد تشکیل دهنده یک محصول پاک کننده دقت کنید می بینید که گلیسیرین که یکی از محصولات پتروشیمی است در تولید آنها استفاده شده است.
7- آسفالت
نفت به عنوان مادهٔ اولیه برای تولید آسفالت استفاده می شود. آسفالت از ترکیب قیر و سنگ های تولید شده در تقطیر زغال سنگ تشکیل می شود و برای جاده سازی اهمیت بالایی دارد، قیر یک مادهٔ نیمه جامد است که از نفت به دست می آید.
8- سوخت
نفت ماده اولیه برای تولید منابع سوختی از جمله بنزین، سوخت دیزل و سوخت جت می باشد.
9- لاستیک مصنوعی
نفت ماده اولیه برای تولید لاستیک مصنوعی میباشد. لاستیک مصنوعی برای تولید کامپیوتر،تلفن همراه،دوربین،کالاهای ورزشی، کفش، تایر ماشین، اسباب بازی های کودکان و همچنین به عنوان عایق سیم و کابل استفاده می شود.
10- روغن ها
نفت بعنوان ماده اولیه برای تولید انواع روان کننده های ماشین آلات که در زندگی روزمره با آنها سر و کار داریم استفاده میشود. از جمله شایع ترین روان کننده ها می توان به روغن موتور، گریس و موم پارافین اشاره کرد.
11- پلاستیک
تقریبا تمام پلاستیک ها از محصولات پتروشیمی ساخته می شوند و لازم نیست که بگوییم پلاستیک در همه جا یافت می شود. مبلمان، بیشتر وسایل آشپزخانه و همچنین بطری های آب و نوشابه از محصولات پلاستیکی هستند.
12- آدامس
نکته جالب که شاید نمی دانستید این است که پلیمرهای تولید شده از نفت در تولید آدامس استفاده می شوند. متأسفم اگر هم اکنون در حال جویدن یکی از این شگفتی های نفتی هستید اما حقیقت دارد، این محصول هم حاوی مشتقات نفتی است. بخش هایی از این محصول جویدنی و نرم هم از نفت مشتق شده است! اگرچه روی لفافه اغلب آدامس ها هنگام درج محتویات به عبارت gum base بسنده می شود. این پایه یا base از واکسها، مشتقات نفتی، اسید سیتریک، گلیسرین، لانولین و... تشکیل شده است. دفعه بعد که سراغ پمپ بنزین یا خرید آدامس می روید، حداقل می دانید که شما و ماشین تان از خوراکی هم خانواده ای خوش تان می آید که از تجزیه سوختهای فسیلی به دست آمده است. تا به حال چند بار آدامس را قورت داده اید؟!
13- لنزهای چشمی
پلیمرهای مصنوعی که لنزهای تماسی را نرم، راحت و قابل استفاده ساخته اند، از نفت به دست می آیند. این پلیمرها همچنین به اکسیژن اجازه می دهند از درون لنزها به راحتی حرکت کند. این یکی از حیاتی ترین مواردی است که لنزهای تماسی را قابل استفاده می سازد.
14- دندان های مصنوعی
از این پس احتمالا دندان مصنوعی پدربزرگ اندکی ترسناک تر شود. دندان های مصنوعی مدرن اغلب از رنگ دانه های بر پایه کربن برای تعیین رنگهای شان بهره می برند. این رنگها اغلب با استفاده از ذغال سنگ، نفت خام یا برخی منابع گیاهی تولید می شوند. البته این رنگ دانه ها دارای تاییدیه سازمان غذا و دارو (FDA) هستند و در اغلب رنگهای خوراکی مورد استفاده در آشپزخانه هم یافت می شوند. شاید تصمیم بگیرید مراقبت از دندان های تان را دو برابر کنید تا نیازی به چنین محصولات نفتی نداشته باشید. خب، فکر می کنم اگر قرار باشد انتخاب کنید رنگ صورتی زیبای دندان تان از کرم ابریشم گرفته شود، یا اینکه از رنگ های مجازی نشات گرفته از سوخت های فسیلی آن را نقاشی کنند، شاید کرم ابریشم انتخاب جالب تری باشد!
15- خمیر دندان
کارخانه های تولید خمیردندان هم مصرف سه برابری از نفت خام دارند. poloxamer 407 یکی از مشتقات نفت است. این ترکیب، ماده اصلی خمیردندان است که به ترکیبات پایه نفتی خمیردندان اجازه می دهد تا در حلال پایه آبی حل شوند.علاوه بر این از رنگ دانه های به دست آمده از نفت در خمیردندان نیز استفاده می شود.
16- مواد غذایی
فرآورده های نفتی در بسیاری از کودهای شیمیایی و آفت کش ها استفاده می شود، نفت برای تولید آمونیاک که پایه ی تولید کود شیمیایی است استفاده می شود، همچنین محصولات پتروشیمی در مواد نگهدارنده غذا، طعم دهنده ها و رنگ های غذا کاربرد دارند.
17- دارو ها
بسیاری از دارو ها از بنزن مشتق می شوند و بنزن به نوبه خود از نفت تولید می شود.شاید جالب باشد که بدانید تقریبا تمام دارو های ضد درد از جمله آسپرین، کورتیزون و داروهای بیهوشی از مشتقات نفت هستند. اکثر مکمل های ویتامین شامل ویتامینA، ویتامین B6 و ویتامینB9 هم از مشتقات نفتی هستند.
18- ادوات موسیقی؛ سیم گیتار
سیم های مورد استفاده در اغلب گیتارهای مدرن از نایلون ساخته شده که یکی از مشتقات نفت خام است. در حقیقت نایلون اولین بار در ۲۸ فوریه ۱۹۳۵ در مرکز تحقیقاتی dupont توسط والاس کاروترز تولید شد. او به دنبال جایگزینی برای ابریشم طبیعی بود که طی جنگ کمیاب شده بود.
19- تجهیزات ورزشی
لوازم ورزشی و تجهیزات ورزشی یکی از محصولاتی است که توسعه ورزش های گوناگون امروز دنیا به نوعی مدیون نفت است بدون وجود نفت، بی شک ورزش مدرن، وضعیت فعلی خود را نداشت. تولید توپ های گلف مدرن، تورهای فوتبال، چمن مصنوعی، بسکتبال، راکتهای تنیس، توپهای راگبی و... مدیون نفت و مشتقات آن هستند.
ماهیگیری را هم اگر جزء ورزش ها بدانیم خواهیم دید که صید ماهی بدون نفت بسیار سخت است. نفت خام در تمام زمینه های ماهیگیری نقش حیاتی دارد. طعمه ها، چوب ماهیگیری، جلیقه نجات، قایق ماهیگیری و یخدان ویژه نگهداری ماهی، همه از مشتقات نفت هستند. و مهمتر از همه نخ نایلونی و شناوری که طعمه به آن متصل می شود، از نفت به دست می آیند.
20- مداد رنگی
نفت به ساختن بسیاری از خاطرات کودکی ما از نقاشی هایمان با مداد رنگی در کلاس یا خانه کمک کرده است. مداد رنگی ها دارای روغن پارافین است که یک ماده جامد روغنی ساخته شده از نفت است. از روغن پارافین برای ساختن شمع هم استفاده می شود، حتی برای جلا دادن سیب یا شکلات هم از آن استفاده می شود.
21- مداد شمعی
نفت به شکل گیری بسیاری از خاطرات رنگارنگ کودکی در مدرسه و خانه به انسان ها کمک کرده است. هر یک از مداد شمعی های جعبه نقاشی کودکان از پارافین تشکیل شده است.
22- پارچه های مصنوعی
نفت ماده اولیه تولید الیاف مصنوعی است که برای تولید لباس از آنها استفاده می شود. الیاف مصنوعی از جمله نایلون، اسپندکس، اکریلیک و پلی استر امروزه به عنوان ماده اولیه برای تولید لباس استفاده می شوند، همچنین چوب لباسی ها هم از جنس رزین نفتی تولید می شوند.
23- لباس های ضد چروک
شاید پارچه نخی پارچه ای باشد که در زندگی روزمره استفاده زیادی از آن می کنیم، ولی شلوارها، بلوزها و لباس های دیگری که در برابر چروک و لکه مقاوم هستند، از جنس پلی استر می باشند. این خواص ویژه به لطف منشأ نفتی ماده پلی استر هستند. البته لازم نیست نگران بازیافت آن باشیم، زیرا با بازیافت پلی استر می توان فیبرهای پلی استری جدید با کیفیت بالا تولید کرد.
24- پانل های خورشیدی
پانل های خورشیدی با جمع آوری انرژی از نور خورشید به کمک مردم و صنعت می آیند. ولی اغلب این پانل ها هنوز متکی بر رزین های نفتی و اجزای پلاستیکی در سلول های نیروزای نوری خود هستند.احتمالا این مسئله زیاد ادامه نمی یابد، زیرا شرکت ها شروع به ساختن بیو رزین ها و بیوپلاستیک های جدیدی کرده اند که می توانند جایگزین اجزای نفتی شوند.
6 comments
Sorry to hear that dear Jonte! Can I ask why do you feel in this way?
This comment section made me lose faith in humanity
Thank you for sharing your thoughts so passionately. It’s truly eye-opening how many everyday products are connected to petroleum. Our goal is to raise awareness so people can make more informed choices. Grateful that the article resonated with you—together, informed voices can spark meaningful change. 🌿
God Bless RFKennedy. Has he opened my eyes. Telling every person I know about POISON inflicted to the world.
Thank you for your thoughtful comment! While petroleum has various uses, its environmental damage is undeniable. It’s crucial to move towards cleaner, more sustainable energy sources for the well-being of our planet.